Thế giới ngày nay ngày càng trở nên kỹ thuật số, đó là điều hiển nhiên. Trẻ em từ khi 3 tuổi đã được nhiều cha mẹ cho sử dụng các thiết bị kết nối Internet. Cha mẹ cần hiểu là Internet như một thế giới thứ hai và cần dạy cho con trở thành một công dân kỹ thuật số có trách nhiệm như thế giới ngoài đời thực.
Bài viết sẽ giúp bạn cách dạy con trở thành công dân kỹ thuật số sao cho có trách nhiệm, hiệu quả và an toàn.
Công dân kỹ thuật số là gì?
Công dân kỹ thuật số là khả năng sử dụng công nghệ và phương tiện kỹ thuật số một cách an toàn, có trách nhiệm và hiệu quả. Công dân kỹ thuật số có trách nhiệm được thể hiện qua các hành động như:
- Con bạn cư xử hợp pháp – ví dụ như không hack, đánh cắp, tải xuống bất hợp pháp hoặc gây thiệt hại cho công việc, danh tính hoặc tài sản của người khác trực tuyến
- Con bạn biết tôn trọng khi tương tác trực tuyến với người khác
- Con bạn sử dụng mạng Internet hiệu quả
- Con bạn biết bảo vệ quyền riêng tư của chính mình và của những người khác
Cha mẹ nên lưu ý là trách nhiệm của công dân kỹ thuật số khác với các kỹ năng cần có để sử dụng Internet.
Tại sao bạn cần dạy con về công dân kỹ thuật số?
Trẻ em sử dụng công nghệ cho nhiều mục đích khác nhau bao gồm học tập, vui chơi, giải trí và giao tiếp với bạn bè. Đây được xem là một thế giới thứ hai của con bạn và vì vậy con cần có trách nhiệm như một người công dân thế giới thực.
Việc bạn giáo dục con về công dân kỹ thuật số giúp con hiểu cách thế giới hoạt động. Tuy nhiên, tương tự như thế giới thực, thế giới kỹ thuật số cũng có những phức tạp và thách thức riêng.
Vì vậy mà bạn cần hướng dẫn con để con có thể tự bảo vệ sự an toàn cho chính mình cũng như trang bị cho con những kỹ năng cần thiết để sử dụng hiệu quả các công nghệ kỹ thuật số hiện tại và phát triển các hành vi có trách nhiệm trong môi trường ảo.
Làm thế nào để trở thành một công dân kỹ thuật số an toàn và có trách nhiệm
Dưới đây là một số cách bạn có thể cần để khuyến khích con bạn an toàn và có trách nhiệm khi trực tuyến mà vẫn có thể vui vẻ khám phá thế giới ảo.
An toàn kỹ thuật số – Dạy con biết hoài nghi
Bạn cần cho con hiểu không phải tất cả mọi người trực tuyến đều là những người như họ nói, và con bạn phải thật cẩn thận khi người lạ tiếp cận con trực tuyến. Nếu điều gì đó có vẻ quá tốt, thì có thể điều đó không đúng.
Ví dụ: một đứa trẻ có thể bị thuyết phục gặp ai đó mà chúng không biết, chia sẻ thông tin cá nhân với người lạ hoặc cung cấp chi tiết liên hệ sau khi nhấp vào tin nhắn bật lên.
Một trong những “người lạ” này là Online Predator (Kẻ săn mồi trên mạng) – những kẻ săn mồi này ẩn náu trên các nền tảng trò chơi thu hút trẻ em — những địa điểm ảo nơi ẩn danh tạo điều kiện cho việc “săn mồi”.
Một số dạng săn mồi mạng thường gặp là kẻ tấn công gửi hình ảnh, âm thanh hoặc video bất hợp pháp cho trẻ em dưới độ tuổi được chấp thuận. Hoặc kẻ săn mồi lôi kéo trẻ vị thành niên tham gia vào các cuộc trò chuyện khiêu dâm. Hoặc sắp xếp gặp gỡ trẻ với ý định thực hiện hành vi tình dục bất hợp pháp, trái pháp luật và trái đạo đức.
Ngoài ra, con bạn có rủi ro bị lừa đảo (Scam). Nếu như người lớn có thể bị lừa bằng cách cho họ hàng triệu đô la hay trúng một chiếc xe siêu sang, thì trẻ em có thể rơi vào những trò gian lận tinh tế hơn khi kẻ tấn công cho chúng những thứ mà chúng đánh giá cao, chẳng hạn như trang phục của nhân vật trong game, 1 năm chơi game miễn phí hoặc các tính năng đặc biệt trong game.
Bạn có thể cũng sẽ cần:
—
Điều quan trọng hơn nữa là có nhiều nội dung không phù hợp tràn lan trên mạng như nội dung khiêu dâm, những kẻ phân phối nội dung khiêu dâm đang ngày càng đẩy mạnh và tìm kiếm khách hàng tiềm năng nhỏ tuổi hơn – không ai khác chính là con bạn.
Vì nội dung khiêu dâm có tính gây nghiện rất cao chỉ sau vài lần tiếp cận, việc giáo dục con là chưa đủ, bạn nên cân nhắc sử dụng thêm công cụ lọc nội dung online để ngăn chặn các nội dung này, giảm thiểu rủi ro chúng tiếp cận con bạn.
Quyền riêng tư kỹ thuật số – Cẩn thận khi đăng tải thông tin
Trẻ em chưa hiểu rõ về ranh giới của những gì nên đăng tải và những gì không nên đăng tải. Con bạn có thể đăng thông tin nhận dạng cá nhân như địa chỉ nhà, số điện thoại, số thẻ tín dụng, tên những người trong gia đình công khai trên hồ sơ mạng xã hội của con.
Ngoài ra đó còn có thể là bất cứ hình ảnh tự sướng, chụp ảnh với gia đình hoặc ảnh được tag bởi bạn bè, việc chia sẻ quá đà trên mạng xã hội càng khiến thông tin riêng bị dễ bị lộ hơn.
Vì vậy con chỉ nên chia sẻ thông tin cá nhân nếu cần, và nếu con không chắc, hãy cho con hiểu rằng con có thể hỏi bạn.
Giao tiếp kỹ thuật số – Dạy con tôn trọng người khác
Bạn nên khuyến khích con đối xử trực tuyến với những người bạn bằng sự tôn trọng như khi con gặp mặt trực tiếp. Đôi khi mọi thứ xảy ra trực tuyến sẽ thô bạo và khắc nghiệt hơn so với việc giao tiếp trực tiếp.
Một lý do là vì chúng ta dựa vào giao tiếp phi ngôn ngữ để giúp chúng ta diễn giải các cuộc trò chuyện.
Việc lỡ lời xúc phạm hoặc gây tổn thương cho người khác là tình trạng rất thường xuyên xảy ra trên mạng xã hội, được xem là bắt nạt trực tuyến. Một phần của việc này không phải là tạo hoặc chuyển tiếp các email, ảnh hoặc tin nhắn văn bản khó chịu hoặc sỉ nhục về người khác.
Hãy dặn con thường xuyên đọc đi đọc lại những tin nhắn, bình luận, mô tả, trạng thái mà con sắp gửi đi hoặc đăng tải, vì những gì con chuẩn bị công khai rất có thể khiến một người bạn nào đó bị tác động tiêu cực, có khi tự tử.
Rất nhiều trẻ thường “xả” mọi âu lo buồn phiền của mình lên mạng xã hội, và đây không bao giờ là một ý kiến hay. Việc gửi tin nhắn, đăng trạng thái để giải toả tâm trạng nóng giận hiện tại có thể khiến con thoả mãn hơn hiện tại nhưng con sẽ phải cảm thấy tội lỗi hoặc hối hận trong tương lai.
Dấu chân kỹ thuật số – Dạy con cách bảo vệ danh tiếng của chính mình
Đây là dấu vết của những thứ con để lại khi hoạt động trực tuyến. Tất cả mọi thứ con đăng đều công khai dù con có xóa bài đăng hay không, một khi con đã bình luận, đăng tải bất kỳ thứ gì, nó sẽ tồn tại vĩnh viễn trên Internet và có thể truy nguồn được. Một khi con bạn đã đăng tải, bài đăng đó có thể bị theo dõi.
Nhắc nhở con nói chuyện, tương tác với người khác trực tuyến như con sẽ trò chuyện và đối xử trực tiếp với họ. Hãy dặn con nhớ rằng trước mặt con không phải là một màn hình laptop hay điện thoại mà là một người hoặc nhiều người ngồi đối diện nhận tin nhắn của con.
Vì những gì đã được đăng tải trên Internet sẽ tồn tại vĩnh viễn, vì vậy đảm bảo rằng con bạn hiểu hậu quả của việc đăng ảnh và video cũng như tải lên các nội dung cá nhân khác và luôn cân nhắc kỹ càng trước khi đăng tải bất kì điều gì.
Bạn có thể sẽ thích những nội dung này:
