Các nền tảng mạng xã hội cho phép con bạn kết nối với mọi người, xây dựng tình bạn nhưng nó cũng có thể mang lại rủi ro khiến trẻ gặp những tương tác không mong muốn.
Những tương tác không mong muốn là bất kỳ cách tiếp cận nào khiến con bạn cảm thấy khó chịu hoặc khiến con rơi vào tình huống mà con có thể không an toàn. Điều này có thể xảy ra ngay khi con bạn chấp nhận lời mời kết bạn của người lạ hoặc để mọi thông tin cá nhân mình dưới chế độ công khai.
Trong số những tương tác không mong muốn này, nguy hiểm nhất là những kẻ dụ dỗ trực tuyến – xây dựng mối quan hệ với một đứa trẻ để lạm dụng tình dục chúng. Hành vi lạm dụng này có thể xảy ra ngoài đời thật, nhưng do dịch bệnh, hành vi này càng lúc càng xảy ra trực tuyến nhiều hơn khi trẻ em hoặc thanh niên bị lừa gửi hình ảnh/video nhạy cảm.
Bài viết bên dưới sẽ giúp bạn cách làm thế nào để bảo vệ trẻ khỏi tiếp cận người lạ trên mạng.
Dụ dỗ trực tuyến xảy ra như thế nào?
Dụ dỗ trực tuyến bao gồm việc xây dựng mối quan hệ với một đứa trẻ, tạo dựng sự tin tưởng để sau này dụ dỗ chúng gửi ảnh/video nhạy cảm, gặp ở ngoài đời để hãm hại chúng. Những hành vi dụ dỗ trực tuyến có một số điểm chung như:
- Họ có thể ở bất kì lứa tuổi nào, có thể là người lớn và cũng rất có thể là chưa đủ 18 tuổi thường xuyên sử dụng các trang web mà trẻ em sử dụng, phần lớn có thể giả danh trẻ em để kết bạn với con bạn.
- Họ sử dụng thông tin cá nhân mà họ thu thập được về con bạn trên mạng và dùng những thông tin đó để phát triển mối liên hệ với con bạn, xây dựng niềm tin và khi mối quan hệ này phát triển, con bạn sẽ trở nên thoải mái khi chia sẻ thêm thông tin về bản thân.
- Họ kiểm tra và đánh giá mức độ sẵn sàng của một đứa trẻ tham gia vào các hoạt động tình dục. Một số người trẻ trong tuổi dậy thì hoặc trẻ vị thành niên sử dụng Internet để thoả mãn sự tò mò về giới tính và tình dục và do đó, những kẻ dụ dỗ trực tuyến sẽ hoan nghênh và thúc đẩy con bạn chia sẻ nhiều hơn về những vấn đề nhạy cảm này.
- Họ chia sẻ tài liệu khiêu dâm với con bạn để kích thích sự tò mò của con bạn về tình dục và từ đó có thể yêu cầu con bạn chụp hình ảnh hay quay video nhạy cảm của mình cho họ. Một khi con bạn bị mắc bẫy, họ sẽ dùng những hình ảnh/video như một công cụ để ép con bạn gửi thêm tài liệu hoặc buộc con bạn phải gặp trực tiếp. Nếu không thì họ sẽ doạ phát tán những tài liệu này.
Những hành vi khiến con bạn có rủi ro trở thành nạn nhân của những kẻ dụ dỗ trực tuyến
- Đăng thông tin cá nhân công khai: Các thông tin cá nhân như họ tên, trường học, email, số điện thoại cập nhật trên trang mạng xã hội mà không sử dụng các biện pháp kiểm soát quyền riêng tư. Việc này tạo điều kiện cho bất kì ai xem trang cá nhân của con bạn đều có thể biết mọi thông tin và điều này có nghĩa là họ có thể sử dụng thông tin này để xây dựng mối quan hệ không phù hợp với con bạn.
- Chấp nhận yêu cầu kết bạn từ những người mà con không biết: Điều này cho phép người lạ truy cập thông tin, hình ảnh cá nhân, danh sách bạn bè, cũng như theo dõi được mọi hoạt động (bài đăng, check-in, chia sẻ, bình luận, v.v.) của con bạn.
- Truy cập các trang web hoặc tham gia các nhóm, diễn đàn có mục tiêu là nhắm đến đối tượng người lớn: Một số ví dụ như trang web hẹn hò trên mạng xã hội, các nhóm kín trò chuyện trực tuyến hoặc các trang web trò chơi – điều này làm tăng khả năng con bạn bị thanh thiếu niên hoặc người lớn liên lạc với mục đích tình dục.
- Chia sẻ/Đăng ảnh nhạy cảm của bản thân: Không chỉ mỗi hình ảnh, tin nhắn mang tính chất “gợi dục” hoặc sử dụng tên tài khoản mang tính khêu gợi – con bạn có thể cho rằng việc này giúp chúng thể hiện mình là người lớn, nhưng nó hoàn toàn có thể thu hút những người nguy hiểm – những kẻ tấn công tình dục trực tuyến.
Làm thế nào để bảo vệ trẻ khỏi tiếp cận người lạ trên mạng?
Nếu ai đó đang liên lạc với con bạn trên mạng và điều này khiến con cảm thấy không thoải mái, bạn có thể áp dụng một số cách sau đây:
Dạy con cảnh giác với các dấu hiệu tiếp xúc không phù hợp
Một số dấu hiệu giúp con bạn nhận ra rằng một người lạ nào đó đang cố gắng phát triển mối quan hệ với con bạn:
- Hỏi nhiều câu hỏi về thông tin cá nhân khi vừa mới làm quen
- Sử dụng nhiều lời hứa, quà tặng để có được lòng tin
- Muốn giữ bí mật về mối quan hệ – những kẻ dụ dỗ trực tuyến thường cố gắng giữ mối quan hệ bí mật, yêu cầu đó là điều gì đó ‘đặc biệt’ chỉ giữa hai người
- Liên hệ với con thường xuyên và theo nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như nhắn tin, thông qua Instagram hoặc các nền tảng trò chuyện trực tuyến
- Thường khen con về ngoại hình hoặc cơ thể của con
- Khăng khăng đòi gặp con bạn – cố gắng làm cho con bạn cảm thấy tội lỗi hoặc thậm chí đe dọa con bạn nếu con không muốn
Nhiều dấu hiệu cảnh báo này không chỉ áp dụng cho người lạ, mà có thể áp dụng cho những người mà con bạn có biết trực tiếp.
Giúp con bạn chủ động bảo vệ quyền riêng tư của mình
Đặt tài khoản của con bạn ở chế độ riêng tư
Bạn nên đề nghị con đặt tài khoản mạng xã hội của mình ở chế độ riêng tư hoặc sửa đổi cài đặt quyền riêng tư để con có thể kiểm soát những ai có thể xem ảnh và bài đăng của mình. Bằng cách điều chỉnh cài đặt quyền riêng tư của mình, họ có thể giới hạn thông tin trực tuyến của chúng chỉ cho những người đã biết.
Bạn cũng nên khuyến khích con chỉ sử dụng tên hoặc biệt hiệu khi trò chuyện trực tuyến và trên phương tiện truyền thông xã hội, và không bao giờ tiết lộ số điện thoại, địa chỉ hoặc trường học của mình.
Xóa các địa chỉ liên hệ mà con bạn không thực sự biết
Khuyến khích con bạn xóa những địa chỉ liên hệ mà chúng thực sự không biết. Bạn nên cùng con xem qua tất cả những người theo dõi con hoặc người mà con kết bạn trên mạng xã hội và kiểm tra xem họ có thực sự biết những người đó không. Bạn cũng cần khuyến khích con xóa kết bạn hoặc yêu cầu theo dõi từ những người mà chúng không biết.
Report và chặn
Nếu con bạn nhận được bất kỳ tin nhắn không mong muốn nào từ một người nào đó mà chúng con không biết, thì việc report và chặn có lẽ là hành động tốt nhất. Vì cuối cùng, con bạn không có quyền kiểm soát những gì người khác nói và làm, nhưng con bạn có quyền kiểm soát những người có thể liên hệ với con bạn trực tuyến, vì vậy đừng ngại nắm bắt quyền lực đó nếu bạn cần – bằng việc chặn họ.
Hầu hết các trang web mạng xã hội đều cho phép con bạn chặn người dùng.
Chủ động áp dụng công nghệ phù hợp
Như đã đề cập, những kẻ tấn công tình dục thường gửi tài liệu, link khiêu dâm để kích thích sự tò mò và hưng phấn của con bạn. Vì vậy để đảm bảo môi trường mạng của con bạn được an toàn và lành mạnh hơn, bạn nên cân nhắc sử dụng thêm công cụ lọc nội dung online để ẩn đi 15 loại nội dung độc hại trên Internet, bao gồm:
- Nội dung khiêu dâm
- Nội dung kinh dị như máu me, tai nạn, ma quỷ, bạo lực, giết người, khủng bố, v.v
- Nội dung về chất kích thích, chất gây nghiện như rượu, bia, cần sa, ma tuý,v.v
- Nội dung mang yếu tố gây hấn, tổn thương người khác như Hate speech
Điều đặc biệt là tiện ích mở rộng này hoàn toàn miễn phí, giúp hạn chế tối đa việc con bạn tiếp cận với nội dung độc hại, đảm bảo môi trường mạng lành mạnh cho con nhưng không xâm hại quá sâu vào quyền riêng tư của con.
Xây dựng một mối quan hệ tin cậy cởi mở
-
Trò chuyện vừa là nền tảng vừa là chất xúc tác xây dựng mối quan hệ ý nghĩa và thân thiết giữa cha mẹ và con cái. Trò chuyện được xem là một trong những cách tốt nhất để con tự nhận thức và chủ động tránh xa khỏi những hiểm hoạ trên Internet.
Vì vậy bạn cần thường xuyên chia sẻ, trò chuyện với con về những vấn nạn trên Internet như sexting, bắt nạt trực tuyến, chia sẻ quá nhiều trên mạng xã hội, sử dụng chất gây nghiện, v.v. để con hiểu được và chủ động bảo vệ bản thân khỏi những rắc rối này.
- Giữ giao tiếp cởi mở và bình tĩnh để con biết rằng con có thể đến gặp bạn khi con cảm thấy bất an hoặc lo lắng bởi bất kì nội dung hay tương tác nào trên mạng.
Tham gia vào thế giới kỹ thuật số của con bạn
- Thường xuyên cùng con kiểm tra cài đặt quyền riêng tư trên các trò chơi và ứng dụng mà con đang sử dụng và đảm bảo rằng tài khoản của con được bật ở quyền riêng tư nghiêm ngặt nhất.
- Thường xuyên cập nhật các trang web, ứng dụng và nền tảng trò chuyện trực tuyến mà con đang sử dụng, đồng thời khám phá chúng cùng con bạn. Điều này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những gì con đang làm và lý do tại sao con thích ứng dụng này, trò chơi hoặc trang web này, cũng như mang đến cơ hội hay ho để bắt đầu các cuộc trò chuyện về an toàn trực tuyến.
- Hiểu các ứng dụng, trò chơi và trang web mà con bạn đang sử dụng sẽ giúp bạn đảm bảo rằng chúng phù hợp với lứa tuổi của con. Bên cạnh đó bạn cũng nên xem xét liệu con có cảm thấy thoải mái với nội dung của các trang web này và liệu có khả năng con sẽ tiếp xúc với những người lạ khác hay không.
Có thể bạn sẽ thích đọc về:
—
