Sức khỏe kỹ thuật số (Wellness) là một quá trình liên tục nhận thức và đưa ra các lựa chọn tích cực nhằm hướng tới một cuộc sống khỏe mạnh về vật chất lẫn tinh thần.
Bản thân cha mẹ chúng ta luôn muốn con mình sử dụng Internet để hướng đến những kết quả tích cực, vì vậy, một phần quan trọng trong việc giữ an toàn cho con bạn khi sử dụng Internet là chăm sóc sức khỏe về mặt tinh thần của con.
Bài viết bên dưới sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Sức khoẻ kỹ thuật số (Wellness) – Kỹ năng phải có khi con sử dụng Internet (Phần 1). Đừng bên subscribe để được cập nhật liên tục các kỹ năng phải có khi con sử dụng Internet nhé!
Sức khỏe kỹ thuật số – Kỹ năng phải có khi con sử dụng Internet
Cân bằng không chỉ về số lượng mà còn là chất lượng
Cân bằng kỹ thuật số (Digital balance) không chỉ giới hạn ở lượng thời gian mà con bạn dùng Internet, hay dùng mạng xã hội, mà điều quan trọng là bạn cần chú ý đến chất lượng thời gian trực tuyến mà con đang sử dụng.
Hai câu hỏi sau sẽ giúp bạn cân nhắc và xem xét kĩ hơn về lượng thời gian mà con bạn sử dụng Internet:
- Việc sử dụng Internet, mạng xã hội có đang khiến con không hoàn thành trách nhiệm của chúng không, chẳng hạn như làm bài tập, phụ giúp cha mẹ làm việc nhà?
- Việc sử dụng Internet, mạng xã hội có đang ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất hoặc tinh thần của con không?
Nếu câu trả lời cho một trong hai câu hỏi trên là “Có,” có lẽ bạn nên giới hạn thời gian sử dụng Internet của con chặt chẽ hơn. Bạn có thể tận dụng các tính năng giới hạn thời gian sử dụng có sẵn trong thiết bị.
Nếu câu trả lời cho cả hai câu hỏi là “Không,” bạn nên đặt câu hỏi về chất lượng thời gian mà con bạn sử dụng trực tuyến. Giúp trẻ tăng cường mối quan hệ giữa các cá nhân và khám phá sở thích, những điều mới lạ của thế giới xung quanh là một trong những lợi ích chính của việc học trực tuyến.
Bạn cũng có thể giúp con bằng cách kết nối các hoạt động trực tuyến của họ với sở thích ngoại tuyến. Ví dụ như sau khi xem một đoạn clip về bóng đá, bạn và con bạn có thể cùng nhau sao chép các động tác đã xem khi bạn và con bạn đá bóng cùng nhau.
Một số câu hỏi gợi ý để bạn bắt đầu cuộc trò chuyện với con về việc cân bằng khi sử dụng Internet:
- Con có bao giờ cảm thấy mình dành quá nhiều thời gian trên mạng không? Tại sao hoặc tại sao không?
- Một số hoạt động ngoại tuyến (ngoài trời) mà con ước mình có nhiều thời gian hơn để làm là gì?
- Một số hoạt động trực tuyến mà con ước mình có nhiều thời gian hơn để làm là gì?
Con chính là những gì con xem/chia sẻ/đăng tải
Danh tính kỹ thuật số hoặc danh tính trực tuyến (Digital Identity) là phiên bản trên mạng của con người chúng ta.
Những đứa trẻ có thể có danh tính trực tuyến giống hoặc khác hoàn toàn với danh tính của họ ở ngoài đời thực. Một số đứa trẻ thay đổi danh tính dựa trên người mà họ đang tương tác. Ví dụ như khi sử dụng Internet, mạng xã hội, con bạn có thể sử dụng một danh tính cho bạn bè và một danh tính khác cho cha mẹ — đó là điều hoàn toàn bình thường. Cả người lớn chúng ta đôi khi cũng có vài danh tính trực tuyến khác nhau.
Bạn có thể giúp con mình phát triển danh tính trực tuyến một cách tích cực và mạnh mẽ bằng cách cùng nhau xác định các giá trị cốt lõi quan trọng đối với gia đình bạn. Bạn cũng nên hỏi con về những giá trị mà con hình thành trong tư tưởng hoặc có niềm tin từ kinh nghiệm của chính con.
Hãy trò chuyện với con bạn về cách áp dụng các giá trị này một cách nhất quán và luôn trở thành con người thật của chính mình ngay trên mạng.
Một số câu hỏi gợi ý để bạn bắt đầu cuộc trò chuyện về danh tính trực tuyến (Digital Identity):
- Con có bao giờ đăng tải một thứ gì đó (hình ảnh/trạng thái/video) trên mạng vì con muốn mọi người nhìn nhận mình theo một cách nhất định nào đó không?
- Con có bất kỳ người bạn nào ứng xử, hành động ngoài đời khác với khi họ trên mạng không? Con cảm thấy như thế nào về việc này?
- Bố/mẹ hiểu rằng con có thể có nhiều hơn một danh tính trực tuyến. Con có thấy thoải mái khi bố/mẹ nhìn thấy tất cả không?
Lập kế hoạch để phục hồi
Kỹ năng phục hồi là một phần thiết yếu của sức khỏe kỹ thuật số.
Kỹ năng phục hồi giúp con bạn cách quản lý các tình huống hoặc cảm xúc tiêu cực một cách hiệu quả. Một trong những cách giúp con bạn xây dựng các kỹ năng phục hồi là chủ động xây dựng kế hoạch đối phó với các tình huống không mong muốn mà con có thể gặp phải trên mạng.
Một trong những tình huống không mong muốn thường gặp có thể kể đến như khi bạn bè đồng trang lứa của con có những bình luận tiêu cực về một tấm ảnh mà con chia sẻ trên mạng xã hội.
Khi thảo luận với con về việc lập kế hoạch để phục hồi, bạn có thể giúp con nhìn nhận rõ cảm xúc của con mình trong những tình huống không mong muốn và giúp chúng sáng suốt đưa ra các phản ứng để không làm tình hình trở nên tồi tệ hơn.
Bằng cách xây dựng và thực tập xử lý các tình huống không hay, bạn còn có thể giúp con cảm thấy tự tin hơn rằng chúng có thể xử lý mọi tình huống phát sinh trên mạng.
Một trong những tình huống tiêu cực xuất hiện ngày càng nhiều hiện nay, đặc biệt trong giai đoạn Covid là việc tiếp cận với người lạ trên mạng. Những kẻ tấn công tình dục thường làm quen, tạo niềm tin với trẻ em bằng cách hứa hẹn, tặng quà, v.v. sau đó gửi các tư liệu chứa nội dung khiêu dâm, người lớn để kích thích sự tò mò của trẻ, dụ dỗ trẻ tự chụp ảnh/video nhạy cảm của mình.
Vì vậy bạn cần hướng dẫn con nhận biết các dấu hiệu từ những kẻ tấn công tình dục này.
Bên cạnh đó, hãy tạo môi trường trò chuyện và chia sẻ thân thiện để con có thể tự tin tìm đến bạn bất cứ khi nào con cảm thấy khó chịu, lo sợ khi sử dụng Internet và mạng xã hội.
Một số câu hỏi gợi ý để bạn bắt đầu cuộc trò chuyện về khả năng phục hồi:
- Đôi khi bố/mẹ lo lắng về những gì con có thể gặp phải khi trực tuyến. Chúng ta có thể thảo luận về một số tình huống khác nhau và cách con có thể ứng phó không?
- Con có cảm thấy thoải mái khi nói chuyện với bố/mẹ về các vấn đề có thể xảy ra trên mạng không?
- Khi con cảm thấy những cảm xúc dâng lên quá mạnh mẽ, và có thể khó để mà không phản ứng ngay lập tức. Con có thể thực hiện một số bước để kiểm soát cảm xúc của mình trước khi ứng xử hay hành động không?
Chủ động sử dụng công nghệ để bảo vệ con tốt hơn trên Internet
Bạn nên sử dụng các công cụ có sẵn để thiết lập kiểm soát của phụ huynh trên thiết bị của con bạn để lọc nội dung có hại, giới hạn việc sử dụng thiết bị hoặc một số các tính năng khác cho trẻ em như không cho mua hàng trong ứng dụng. Bạn có thể tham khảo một số cách sau:
- Thiết lập kiểm soát của phụ huynh trên Macbook
- Thiết lập kiểm soát của phụ huynh cho Google Chrome
- Thiết lập kiểm soát của phụ huynh cho Safari
- Thiết lập kiểm soát của phụ huynh cho Youtube
- Thiết lập kiểm soát của phụ huynh cho Microsoft Edge
Tuy nhiên, với tốc độ lan truyền của nội dung độc hại (đặc biệt là porn) tính theo từng giây, từng phút, những tính năng có sẵn của các thiết bị và nền tảng hoàn toàn chưa đủ.
Để đảm bảo môi trường mạng của con bạn được an toàn và lành mạnh hơn, bạn nên cân nhắc sử dụng thêm công cụ lọc nội dung online để ẩn đi 15 loại nội dung độc hại trên Internet, bao gồm:
- Nội dung khiêu dâm
- Nội dung kinh dị như máu me, tai nạn, ma quỷ, bạo lực, giết người, khủng bố, v.v
- Nội dung về chất kích thích, chất gây nghiện như rượu, bia, cần sa, ma tuý,v.v
- Nội dung mang yếu tố gây hấn, tổn thương người khác như Hate speech
Điều đặc biệt là tiện ích mở rộng này hoàn toàn miễn phí, giúp hạn chế tối đa việc con bạn tiếp cận với nội dung độc hại, đảm bảo môi trường mạng lành mạnh cho con nhưng không xâm hại quyền riêng tư của con.
Chủ động luôn là đặc tính vốn có của các bậc cha mẹ hiện đại. Để bảo vệ con tốt hơn nữa khỏi mọi trang web khiêu dâm, bạo lực, giết người, dù con dùng bất kì thiết bị kết nối Internet nào, bạn nên đặt trước Wifi Device, trở thành các bậc phụ huynh đầu tiên sở hữu giải pháp 24/7 bảo vệ con bạn khỏi các trang web độc hại.
Có thể bạn sẽ thích đọc về:
—
