Facebook là một mạng xã hội được rất nhiều giới trẻ ưa dùng, việc sở hữu lượng người dùng khổng lồ đến 2.89 tỉ người (theo Statista) mang một mặt trái rất lớn là rủi ro con tiếp xúc với hình ảnh/video độc hại, thông tin sai lệch (đặc biệt là về COVID-19) cũng như là những chiêu trò lừa đảo trực tuyến để lấy thông tin cá nhân cũng như tìm cách xâm nhập vào tài khoản, thiết bị của con bạn.
Đừng quên rằng trước khi con sử dụng Facebook, bạn cần có những buổi nói chuyện ngắn (20 phút) và thường xuyên về những rủi ro trên Facebook cũng như cách con chủ động bảo vệ mình tốt hơn trên nền tảng sở hữu lượng người dùng lớn nhất này.
Như vậy thì làm thế nào để tránh bị lừa đảo trên Facebook? Bài viết này sẽ trả lời thắc mắc của bạn!
Làm thế nào để tránh bị lừa đảo trên Facebook?
Các hình thức lừa đảo phổ biến trên Facebook
Lừa đảo trên Facebook xảy ra khi kẻ xấu tạo tài khoản giả hoặc xâm nhập (hack) vào tài khoản Facebook hiện có hoặc trang mà con bạn đã thích. Những kẻ lừa đảo sử dụng các tài khoản giả mạo này để lừa con bạn cung cấp tiền hoặc thông tin cá nhân cho chúng.
Bên dưới là một số hình thức lừa đảo phổ biến trên Facebook:
Lừa đảo tình cảm
Những kẻ lừa đảo tình cảm thường gửi tin nhắn lãng mạn, yêu thương cho những người mà chúng không hề quen biết, họ thường giả vờ rằng mình đã ly hôn, góa vợ hoặc đang trong một cuộc hôn nhân hoặc tình cảm tồi tệ.
Những kẻ lừa đảo này tìm kiếm “nửa kia còn lại” trên Facebook với hy vọng nhận được tiền từ con bạn cho các chuyến bay hoặc thị thực. Mục đích của những kẻ này là lấy được lòng tin của con bạn, vì vậy các cuộc trò chuyện có thể tiếp tục trong nhiều tuần trước khi họ yêu cầu con bạn đưa tiền.
Kiểu lừa đảo tình cảm này thường ít xuất hiện với trẻ em và trẻ vị thành niên (vì họ chưa đi làm) nhưng không điều gì là không thể, họ rất có thể dụ con bạn tiết lộ thông tin ngân hàng của bố mẹ, vì vậy bạn cần cập nhật cho con hiểu.
Lừa đảo xổ số
Lừa đảo xổ số thường được thực hiện từ các tài khoản hoặc các trang mạo danh người mà con bạn biết hoặc một tổ chức nào (chẳng hạn như cơ quan chính phủ hoặc Facebook).
Một mô típ quen thuộc là họ sẽ gửi tin nhắn đến con bạn, với nội dung khẳng định rằng con bạn là một trong số những người trúng xổ số và con bạn có thể nhận được tiền của mình với một khoản phí ứng trước nhỏ (đây thường là khoản thuế thu nhập cá nhân).
Kẻ lừa đảo có thể yêu cầu con bạn cung cấp thông tin cá nhân, chẳng hạn như địa chỉ nơi con bạn sinh sống hoặc thông tin ngân hàng.
Access Token Theft
Đây là một dạng scam vô cùng phổ biến và đã khiến không ít trẻ bị mất tài khoản Facebook của mình. Một liên kết sẽ được chia sẻ với con bạn yêu cầu quyền truy cập vào tài khoản Facebook của con.
Liên kết có thể trông giống như đến từ một ứng dụng hợp pháp, nhưng thật ra đó là một cách mà những kẻ gửi thư rác có thể truy cập vào tài khoản của con bạn và phát tán thư rác (spam) cho danh sách bạn bè của con.
Bên cạnh đó còn là lừa đảo cho vay (loan scam) và lừa đảo việc làm (job scam), do hai loại lừa đảo này không liên quan nhiều đến trẻ em nên CyberPurify sẽ không đi sâu vào chi tiết. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm, bạn có thể truy cập vào đây.
Nhận biết một số dấu hiệu từ kẻ lừa đảo
Những kẻ lừa đảo thường có một vài đặc điểm sau:
- Những người mà con bạn không hề quen biết ngoài đời thật yêu cầu con gửi tiền cho họ.
- Những người yêu cầu con bạn gửi tiền (họ bảo là một khoản tiền nhỏ như tiền thuế) để nhận một khoản vay, giải thưởng hoặc các khoản tiền thắng cược khác.
- Các trang đại diện cho các công ty, tổ chức hoặc các nhân vật có ảnh hưởng lớn chưa được xác minh.
- Những người yêu cầu con bạn dừng trò chuyện ở Facebook và chuyển sang các nền tảng ít người biết hơn hoặc kém an toàn hơn.
- Những người tự xưng là bạn bè hoặc người thân trong trường hợp khẩn cấp.
- Tin nhắn hoặc bài đăng có nhiều lỗi chính tả, lỗi font chữ và ngữ pháp kém (chúng sử dụng công cụ dịch để tiếp cận hàng loạt).
- Những tài khoản điều hướng con bạn đến một trang để nhận giải thưởng.
Nếu con bạn thấy nội dung nào đó trên Facebook mà con bạn cho là lừa đảo, quy tắc vàng là con bạn không nên phản hồi, thay vào đó, báo cáo hành vi lừa đảo cho Facebook bằng cách nhấn nút ba chấm bên cạnh nội dung đó.
Lời khuyên cần biết để con chủ động giữ an toàn cho tài khoản của mình
Con phải chủ động bảo vệ mật khẩu của mình
Mẹo giúp tăng độ bảo mật của mật khẩu:
- Chọn một mật khẩu mà con bạn không sử dụng ở bất kỳ nơi nào khác trên mạng
- Mật khẩu giúp con bạn dễ nhớ nhưng khiến người khác khó đoán. Đừng sử dụng những mật khẩu thông dụng như 123456 hay chứa ngày sinh, tên của con
- Không bao giờ chia sẻ mật khẩu với bất kỳ ai
Không bao giờ chia sẻ thông tin đăng nhập của mình
Những kẻ lừa đảo có thể tạo các trang web giả mạo trông giống như Facebook và yêu cầu con bạn đăng nhập bằng email và mật khẩu của mình. Vì vậy con phải luôn kiểm tra URL của trang web trước khi bạn nhập thông tin đăng nhập của mình. Khi nghi ngờ, con nên vào www.facebook.com để truy cập Facebook.
Đăng xuất khỏi Facebook khi con bạn sử dụng máy tính/điện thoại/máy tính bảng chung với người khác
Nếu như con bạn quên, con có thể đăng xuất từ xa. Các bước thực hiện như sau:
- Bên góc trên bên phải, bạn chọn mũi tên xuống
- Chọn Settings & Privacy
3. Chọn Settings
4. Chọn Security and login
5. Chuyển đến phần Where you’re logged in. Bạn có thể phải nhấp vào See more để xem tất cả các phiên mà con bạn đã đăng nhập.
6. Tìm phiên đăng nhập mà con muốn đăng xuất, chọn
7. Facebook sẽ ngay lập tức đăng xuất con bạn khỏi Facebook trên thiết bị đó.
Không chấp nhận lời mời kết bạn từ những người con bạn không biết
Những kẻ lừa đảo có thể tạo tài khoản giả để kết bạn với mọi người. Việc con bạn đồng ý kết bạn với những kẻ lừa đảo có thể cho phép chúng spam trên dòng thời gian của con bạn, gắn thẻ bạn trong các bài đăng và gửi cho bạn những tin nhắn độc hại (nội dung khiêu dâm, link chứa phần mềm độc hại, v.v.)
Đề phòng phần mềm độc hại
Phần mềm độc hại có thể gây ra thiệt hại cho thiết bị mà con bạn sử dụng. Một số dấu hiệu cho thấy tài khoản, máy tính hoặc thiết bị của con bạn bị nhiễm phần mềm độc hại:
Tài khoản Facebook
- Tài khoản của con bạn đang đăng spam hoặc gửi các tin nhắn không mong muốn cho bạn bè
- Có các vị trí đăng nhập lạ hoặc đáng ngờ đang xuất hiện trong lịch sử tài khoản của con bạn.
- Con bạn thấy tin nhắn hoặc bài đăng trong nhật ký hoạt động của mình mà con bạn không nhớ là mình đã gửi.
Trên máy tính hoặc thiết bị di động của con bạn:
- Các ứng dụng của con bạn chạy chậm hơn hoặc việc hoàn thành các tác vụ mất nhiều thời gian hơn bình thường.
- Con bạn phát hiện các ứng dụng mới mà con không nhớ đã cài đặt.
- Con nhận thấy các cửa sổ bật lên lạ hoặc các quảng cáo khác mà không cần mở trình duyệt web.
Trên trình duyệt web:
- Con nhận thấy các cửa sổ bật lên lạ hoặc các quảng cáo khác mà con không nhớ mình đã nhìn thấy trước đây.
- Công cụ tìm kiếm hoặc trang chủ của con đã thay đổi và con không nhớ đã thay đổi nó.
Con bạn cũng cần thường xuyê cập nhật trình duyệt web xóa các ứng dụng đáng ngờ hoặc tiện ích bổ sung của trình duyệt. Bạn có thể tham khảo một số cách bảo vệ tài khoản con khỏi phần mềm độc hại.
Không bao giờ nhấp vào các liên kết đáng ngờ, ngay cả khi chúng dường như đến từ một người bạn hoặc một công ty bạn biết
Điều này bao gồm các liên kết trên Facebook (ví dụ: trên các bài đăng) hoặc trong email.
Điều quan trọng là Facebook sẽ không bao giờ hỏi con bạn mật khẩu trong email cả.
Sử dụng các tùy chọn bảo mật bổ sung
Bạn cũng có thể nhận được cảnh báo về các thông tin đăng nhập lạ và thiết lập xác thực hai yếu tố.
- Cảnh báo lượt đăng nhập lạ: Facebook sẽ thông báo cho con bạn nếu họ thấy có lượt đăng nhập đáng ngờ, Facebook sẽ thông tin tên thiết bị đó cũng như nơi đăng nhập. Con bạn có thể tuỳ chọn nhận cảnh báo từ ứng dụng Facebook, ứng dụng Messenger hoặc qua Email như ví dụ bên dưới.
- Thiết lập bảo mật hai lớp: Facebook sẽ yêu cầu mật khẩu và mã đăng nhập bất cứ khi nào Facebook nhận thấy có lượt đăng nhập bất thường. Facebook sẽ gửi một tin nhắn văn bản có mã đăng nhập đến số điện thoại con bạn bổ sung hoặc con bạn có thể sử dụng ứng dụng bảo mật như Google Authenticator hay Duo Mobile.
Làm thể nào để chặn nội dung độc hại trên Facebook?
Bên cạnh các chiêu trò lừa đảo, vẫn còn một rủi ro khác đang rình rập con bạn: nội dung không phù hợp với lứa tuổi.
Mặc dù Facebook rất nỗ lực trong việc phát hiện và lọc nội dung như khiêu dâm, hành quyết, v.v. không có bộ lọc nào phát hiện chính xác 100% cả, đã có rất nhiều trường hợp các hình ảnh/videos độc hại bị chia sẻ tràn lan trên mạng trước khi bị gỡ xuống sau 30 phút!
Vì vậy để đảm bảo môi trường mạng của con bạn được an toàn và lành mạnh hơn, bạn nên cân nhắc sử dụng thêm công cụ lọc nội dung online để ẩn đi 15 loại nội dung độc hại trên Internet, và cả trên Facebook, bao gồm:
- Nội dung khiêu dâm
- Nội dung kinh dị như máu me, tai nạn, ma quỷ, bạo lực, giết người, khủng bố, v.v
- Nội dung về chất kích thích, chất gây nghiện như rượu, bia, cần sa, ma tuý,v.v
- Nội dung mang yếu tố gây hấn, tổn thương người khác như Hate speech
Điều đặc biệt là tiện ích mở rộng này hoàn toàn miễn phí, giúp hạn chế tối đa việc con bạn tiếp cận với nội dung độc hại, đảm bảo môi trường mạng lành mạnh cho con nhưng không xâm hại quyền riêng tư của con.
Chủ động luôn là đặc tính vốn có của các bậc cha mẹ hiện đại. Để bảo vệ con tốt hơn nữa khỏi mọi trang web khiêu dâm, bạo lực, giết người, dù con dùng bất kì thiết bị kết nối Internet nào, bạn nên đặt trước Wifi Device, trở thành các bậc phụ huynh đầu tiên sở hữu giải pháp 24/7 bảo vệ con bạn khỏi các trang web độc hại.
Có thể bạn sẽ thích đọc về:
- Thiết lập kiểm soát của phụ huynh cho Google Chrome
- Thiết lập kiểm soát của phụ huynh cho Safari
- Thiết lập kiểm soát của phụ huynh cho Youtube
