Con bạn đang lớn lên trong kỷ nguyên dữ liệu tức thì, nơi ảnh có thể được chụp và tải lên Internet chỉ trong vài giây. Ngoài ra, sự phát triển mạnh mẽ của điện thoại thông tin, chất lượng camera và sự phổ biến của mạng xã hội còn tạo điều kiện cho con bạn chia sẻ, đăng tải trực tuyến hơn bao giờ hết.
Nhiều đứa trẻ không biết rằng những gì mà chúng gửi bình luận đăng tải và chia sẻ trên internet sẽ tồn tại vĩnh viễn vì vậy mà chúng vô tư thoải mái thể hiện ở trên Internet mà không suy nghĩ kỹ càng và những gì chúng nó để lại ở trên trực tuyến sẽ tồn tại vĩnh viễn và những thứ này có thể sẽ tác hại tiêu cực đến chúng trong tương lai.
Bài viết sẽ giúp bạn hiểu dấu chân kỹ thuật số là gì và những lưu ý khi hoạt động trên mạng để bạn giáo dục con bạn tốt hơn.
Dấu chân kỹ thuật số là gì?
Dấu chân kỹ thuật số là một dấu vết dữ liệu con bạn tạo ra trong khi sử dụng Internet. Nó bao gồm các trang web con bạn truy cập, email bạn gửi và thông tin bạn gửi.
Các loại dấu chân kỹ thuật số
Dấu chân kỹ thuật số thụ động
Là dấu vết dữ liệu con bạn bạn vô tình để lại trực tuyến.
Ví dụ: khi con bạn truy cập một trang web, máy chủ web đó có thể ghi lại địa chỉ IP của bạn, địa chỉ này xác định nhà cung cấp dịch vụ Internet và vị trí gần đúng của bạn. Hacker có thể sử dụng nó để lấy cắp thông tin từ máy tính của con bạn. Cách duy nhất để che giấu điều này là sử dụng VPN hoặc các phần mềm công nghệ thông tin chuyên sâu khác.
Mặc dù địa chỉ IP của bạn có thể thay đổi và không bao gồm bất kỳ thông tin cá nhân nào, nhưng nó vẫn được coi là một phần của dấu ấn kỹ thuật số.
Một khía cạnh cá nhân hơn là lịch sử tìm kiếm của con bạn được một số công cụ tìm kiếm lưu lại khi bạn đăng nhập.
Dấu chân kỹ thuật số chủ động
Điều này bao gồm dữ liệu mà con bạn cố ý gửi, đăng tải trực tuyến.
Ví dụ như gửi email, viết blog, cập nhật trạng thái hay thích trang nào đó trên mạng xã hội. Điều này có nghĩa là mọi hình ảnh Instagram mà con bạn đăng, mọi dòng bình luận con bạn gửi trên Facebook hay mỗi tweet con bạn đăng trên Twitter đều góp phần tạo nên dấu ấn kỹ thuật số của con bạn.
Có thể bạn cũng sẽ thích nội dung này:
Một khi con bạn có bất kì hoạt động nào trên mạng, nó sẽ tồn tại vĩnh viễn trực tuyến, trên máy chủ của Facebook, Instagram, etc. và nằm ngoài tầm kiểm soát của con bạn cho dù con bạn có tải lên và xoá nó ngay sau đó.
Những dấu vết kỹ thuật số nào không nên để lại?
Thông tin riêng tư cá nhân
Trẻ em chưa hiểu rõ về ranh giới của những gì nên đăng tải và những gì không nên đăng tải. Con bạn có thể đăng thông tin nhận dạng cá nhân (personally identifiable information (PII) trực tuyến, chẳng hạn như địa chỉ nhà, số điện thoại, số thẻ tín dụng, tên những người trong gia đình công khai trên hồ sơ mạng xã hội của con.
Ngoài ra đó còn có thể là bất cứ hình ảnh tự sướng, chụp ảnh với gia đình hoặc ảnh được tag bởi bạn bè, việc chia sẻ quá đà trên mạng xã hội càng khiến thông tin riêng bị dễ bị lộ hơn.
Như sự tồn tại vĩnh viễn của những gì đã đăng tải, cha mẹ cần nhắc con rằng một khi con đã đăng tải bất cứ điều gì trên Internet, hình ảnh/câu chữ/video đó sẽ không rút lại được.
Ngay cả khi con xóa thông tin tên trang cá nhân, thông tin cũ vẫn có thể được lưu trên thiết bị của người khác (thông qua việc chụp màn hình chẳng hạn) và có thể lan truyền trên mạng sau này.
Sexting – Nhắn tin tình dục
Với yếu tố tác động khách quan như sự phát triển camera của các điện thoại thông minh với camera sắt nét đến yếu tổ chủ quan như sự tò mò, nổi loạn, mong muốn được người khác khen cơ thể của mình ở tuổi teen và mong muốn được hoà hợp với bạn bè, tình trạng sexting – gửi, nhận và truyền bá tin nhắn, hình ảnh khiêu dâm ngày càng cao và ngày càng trẻ hoá ở các tuổi vị thành niên.
Hậu quả là nhiều trẻ trở nên rối loạn lo âu, trầm cảm, v.v khi hình ảnh của mình bị kẻ xấu truyền đi khắp nhóm, diễn đàn chat.
Hãy cho con bạn biết rằng bất kỳ hình ảnh khỏa thân nào của bất kỳ ai dưới 18 tuổi đều có thể được định nghĩa là khiêu dâm trẻ em.
Hiện các kẻ tấn công tình dục ngày càng đặt mục tiêu là các bé nhỏ tuổi hơn, có khi là trẻ sơ sinh và bằng chứng là rất nhiều bé gái tuổi vị thành niên cho rằng họ phải trải qua ít nhất một anh chàng gửi một bức ảnh khoả thân/ bán khoả thân không phù hợp cho họ.
Cẩn thận khi phát ngôn bất kì điều gì, dù là trong group chat kín
Rất nhiều trẻ thường “xả” mọi âu lo buồn phiền của mình lên mạng xã hội, và đây không bao giờ là một ý kiến hay. Việc gửi tin nhắn, đăng trạng thái để giải toả tâm trạng nóng giận hiện tại có thể khiến con thoả mãn hơn hiện tại nhưng con sẽ phải cảm thấy tội lỗi hoặc hối hận trong tương lai.
Việc lỡ lời xúc phạm hoặc gây tổn thương cho người khác là tình trạng rất thường xuyên xảy ra trên mạng xã hội, được xem là bắt nạt trực tuyến.
Hãy dặn con bạn thường xuyên đọc đi đọc lại những tin nhắn, bình luận, mô tả, trạng thái mà con sắp gửi đi hoặc đăng tải, vì những gì con chuẩn bị công khai rất có thể khiến một người bạn nào đó bị tác động tiêu cực, có khi tự tử.
Ví dụ như theo báo cáo của Harvard Crimson, trong một nhóm chat, các sinh viên đã gửi cho nhau các meme và các hình ảnh chế giễu hành vi tấn công tình dục, cái chết của trẻ em, v.v.
Ngoài ra, một số tin nhắn còn đùa cợt về hành vi lạm dụng trẻ em là hành vi kích thích tình dục, trong khi những tin nhắn khác lại có nội dung nhắm vào các nhóm dân tộc hoặc chủng tộc cụ thể.
Sau khi được thông báo về cuộc trò chuyện và nội dung của nó, các quản trị viên Harvard đã hành động bằng cách hủy bỏ đơn đăng ký cho ít nhất 10 thành viên của nhóm.
Cha mẹ cần làm gì?
Dấu chân kỹ thuật số của con bạn có thể tác động tiêu cực đến tương lai của con nếu con không cẩn thận. Ví dụ như:
- Theo một nghiên cứu của CareerBuilder, 70% nhà tuyển dụng nói rằng họ sàng lọc nhân viên tiềm năng trên mạng xã hội và những gì họ tìm thấy có tác động đến quyết định tuyển dụng.
- Và từ nghiên cứu tương tự của CareerBuilder đó, 51% nhà tuyển dụng đã tìm thấy nội dung trên mạng xã hội khiến họ bỏ qua một ứng viên tiềm năng.
Các lý do phổ biến nhất là
- Những bức ảnh hoặc thông tin khiêu khích hoặc không phù hợp (46%)
- Nói xấu công ty trước đây hoặc đồng nghiệp (36%)
- Kỹ năng giao tiếp kém (32%).
Ngoài ra, một cuộc khảo sát từ Kaplan cho thấy 40% cán bộ tuyển sinh đại học đã truy cập các trang mạng xã hội của ứng viên khi đưa ra quyết định chọn sinh viên.
Một điều quan trọng được đề cập xuyên suốt trong bài là: Dấu chân kỹ thuật số sẽ không bao giờ mất đi. Vì vậy bạn cần nhắc nhở con bạn xem đây là cơ hội để thể hiện những điều tốt nhất của bản thân, cho mối quan hệ cũng như tương lai của con sau này.
Bên cạnh đó bạn cũng cần phải thường xuyên trò chuyện với con để nhắc nhở con về việc dấu ấn kỹ thuật số sẽ luôn tồn tại vĩnh viễn ở trên Internet và dặn con luôn cân nhắc kỹ càng trước khi gửi tin nhắn, bình luận, chia sẻ, đăng tải hình ảnh hay thông tin cá nhân ở bất cứ lúc nào và bất cứ nơi đâu.
Có thể bạn cũng sẽ thích những nội dung này:
